ΓΡΑΦΕΙ Ο ΝΕΑΡΧΟΣ
«Ὁ καλὸς ὁδηγός, ὅμως, ὅταν βρῇ κάποιον ποὺ ἔχει χαθῇ, τὸν ξαναβάζει στὸν σωστὸ δρόμο καὶ δὲν τὸν ἐγκαταλείπει κοροϊδεύοντάς τον»
«Ταλαίπωρε (ἀπευθυνόμενος στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἀσχολοῦνται μὲ τὴν θεωρητικὴ φιλοσοφία καὶ ἐπιστήμη, ἐνῷ, ταυτοχρόνως, εἶναι τιποτένιοι σὲ θέματα αὐτοκυριαρχίας καὶ ἤθους), δὲν θέλεις νὰ ἀφίσῃς κατὰ μέρος ὅλα αὐτὰ ποὺ δὲν σὲ ἀφοροῦν (ἐννοεῖ τὴν μελέτη τῆς λογικῆς); Ταιριάζουν σὲ ἐκείνους ποὺ μποροῦν νὰ τὰ μάθουν χωρὶς πρόβλημα, σὲ ἐκείνους ποὺ δικαιοῦνται νὰ λένε "Δὲν ἐξοργίζομαι, δὲν λυπᾶμαι, δὲν φθονῶ, δὲν ἐμποδίζομαι, δὲν ἀναγκάζομαι. Τὶ μοῦ μένει νὰ κάνω; Ἔχω ἐλεύθερο χρόνο. Ἔχω τὴν ἡσυχία μου. Γιὰ νὰ δοῦμε πὼς νὰ ἐξετάσουμε τοὺς διφορούμενους συλλογισμοὺς· γιὰ νὰ δοῦμε πώς, ξεκινῶντας ἀπὸ κάποια ὑπόθεσι, δὲν θὰ καταλήξουμε σὲ ἄτοπο συμπέρασμα". Σὲ ἐκείνους ταιριάζουν αὐτὲς οἱ μελέτες»
«Γι᾽ αὐτὸ προτιμᾶμε τὸ καλὸ ἀπὸ ὅλες τὶς συγγένειες. Ὁ πατέρας μου δὲν εἶναι τίποτα γιὰ μένα, ἀλλὰ μόνο τὸ καλό. - "Ἕτσι σκληρὸς εἶσαι;" - "Ἔτσι μὲ ἔκανε ἡ φύσι· αὐτὸ τὸ νόμισμα μοῦ ἔδωσε ὁ Θεός" (σημειωτέον ὅτι ὁ Θεὸς τῶν Στωϊκῶν εἶναι τὸ ζωντανὸ ἔλλογο σύμπαν)».
«Ἐκεῖνος ποὺ δέχεται νὰ δημιουργήσῃ συχνὲς σχέσεις μὲ κάποιους, εἴτε γιὰ συζήτησι εἴτε γενικῶς φιλικὲς σχέσεις, ἀναγκάζεται ἢ νὰ ἐξομοιωθῇ πρὸς αὐτοὺς ἢ νὰ τοὺς μετατοπίσῃ στὸν δικό του τρόπο ζῳῆς. Ἂν, ἄλλως τε, βάλῃς ἕνα σβησμένο κάρβουνο δίπλα σὲ ἀναμμένο, ἢ τὸ πρῶτο θὰ σβήσῃ τὸ δεύτερο ἢ τὸ δεύτερο θὰ ἀνάψῃ τὸ πρῶτο. Ἀφοῦ, λοιπόν, τόσος εἶναι ὁ κίνδυνος, χρειάζεται σύνεσι γιὰ τέτοιες σχέσεις μὲ τοὺς ἀμυήτους, ἀναλογιζόμενοι ὅτι δύσκολα καθόμαστε δίπλα σὲ κάποιον λερωμένο μὲ καρβουνιᾶ χωρὶς νὰ λερωθοῦμε κι ἐμεῖς· Τὶ θὰ κάνῃς, δῆλα δή, ἂν μιλᾷ γιὰ μονομάχους ἢ γιὰ ἄλογα ἢ γιὰ ἀθλητὲς ἢ ἀκόμα χειρότερα γιὰ ἀνθρώπους;... Γιατί, λοιπόν, εἶναι ἰσχυρότεροι ἀπό σας (ἀπὸ τοὺς ἀρχαρίους, δῆλα δή, στὴν Στωικὴ φιλοσοφία); Διότι ὅλοι οἱ παραλογισμοὶ ποὺ διατυπώνουν ὀφείλονται στὶς κρίσεις τους, ἐνῷ τὰ ὡραῖα λόγια ποὺ λέτε ἐσεῖς βγαίνουν ἀπὸ τὰ χείλη σας (δὲν τὰ ἔχετε ἐμπεδώσει, δῆλα δή, οὐσιαστικῶς διὰ τῆς ἐφαρμογῆς τους στὴν πρᾶξι). Ἔτσι, δὲν ἔχουν οὔτε δύναμι οὔτε ζῳή, καὶ μπορεῖ νὰ ἀηδιάσῃ ὅποιος ἀκούῃ τὶς προτροπές σας καὶ τὴν ταλαίπωρη ἀρετὴ ποὺ διαλαλεῖτε πρὸς κάθε κατεύθυνσι. Ἔτσι, οἱ ἀμύητοι σᾶς νικοῦν... Ἄρα, μέχρι νὰ σταθεροποιηθοῦν οἱ ὡραῖες σας ἀπόψεις καὶ νὰ ἀποκτήσετε κάποια δύναμι γιὰ νὰ ἐξασφαλισθῆτε, σᾶς συμβουλεύω σύνεσι, ὅταν πηγαίνετε στοὺς ἀμυήτους»
«Μὰ τοὺς θεούς, πᾶψτε νὰ θαυμάζετε τὴν ὕλη, πᾶψτε νὰ γίνεσθε μόνοι σας δοῦλοι, πρῶτα τῶν πραγμάτων καί, ἀργότερα, ἐξ αἰτίας τους, τῶν ἀνθρώπων ποὺ μποροῦν νὰ σᾶς τὰ προμηθεύσουν ἢ νὰ σᾶς τὰ ἀφαιρέσουν»
«Διότι ἡ ἐλευθερία δὲν ἐξασφαλίζεται μὲ τὴν ἐκπλήρωσι τῶν ἐπιθυμιῶν, ἀλλὰ μὲ τὴν καταστολὴ τῆς ἐπιθυμίας»
«Μήπως ᾖναι ὀξύθυμος, μήπως ᾖναι ὀργίλος, μήπως μεμψίμοιρος; "Ἂν τοῦ ἔρθῃ, χτυπάῃ τὰ κεφάλια τῶν ἀνθρώπων ποὺ συναντᾷ". Τὶ ἔλεγες, λοιπόν, ὅτι εἶναι ἄνθρωπος; Μήπως τὰ πράγματα κρίνωνται μόνον ἀπὸ τὴν μορφή τους; Διότι, ἂν ᾖναι ἔτσι, νὰ λὲς πὼς καὶ τὸ κέρινο ὁμοίωμα εἶναι μῆλο. Πρέπει, ὅμως, νὰ ἔχῃ καὶ μυρωδιὰ καὶ γεῦσι· δὲν ἀρκεῖ τὸ ἐξωτερικὸ περίγραμμα. Οὔτε, λοιπόν, καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἀρκεῖ ἡ μύτη καὶ τὰ μάτια, ἀλλὰ πρέπει νὰ δῇς ἂν ἔχῃ τὶς κρίσεις του ἀνθρώπινες. Αὐτὸς δὲν ἀκούει τὴν λογική, δὲν καταλαβαίνει, ὅταν τὸν ἐλέγχουν· γάιδαρος εἶναι. Ἡ ἀξιοπρέπειά του ἀπονεκρώθηκε· ἄχρηστος εἶναι, πρόβατο, ὅλα τὰ ἄλλα ἐκτὸς ἀπὸ ἄνθρωπος. Αὐτὸς ψάχνει ποιὸν θὰ συναντήσῃ γιὰ νὰ τὸν κλωτσήσῃ ἢ νὰ τὸν δαγκώσῃ· δὲν εἶναι, λοιπόν, οὔτε πρόβατο οὔτε γάιδαρος, ἀλλὰ κάποιο ἄγριο θηρίο»
«Ὅταν, λοιπόν, ἐμποδιζώμαστε ἢ ταρασσώμαστε ἢ λυπούμαστε, ποτὲ νὰ μὴ κατηγοροῦμε ἄλλον, ἀλλὰ τοὺς ἑαυτούς μας, δῆλα δὴ τὶς κρίσεις μας. Νὰ κατηγορῇ ἄλλους γιὰ τὶς δικές του δυστυχίες, εἶναι δουλειὰ τοῦ ἀπαιδεύτου ἀνθρώπου· δουλειὰ αὐτοῦ ποὺ ἔχει ἀρχίσει νὰ μορφώνεται εἶναι νὰ κατηγορῇ τὸν ἑαυτό του· ἐνῷ δουλειὰ τοῦ μορφωμένου εἶναι νὰ μὴ κατηγορῇ οὔτε ἄλλον οὔτε τὸν ἑαυτό του»
«Εἶναι χαριτωμένοι ἐκεῖνοι ποὺ περηφανεύονται γιὰ τὰ πράγματα ποὺ δὲν ἐξαρτῶνται ἀπό μας. "Ἐγώ", λέει κάποιος "εἶμαι καλλίτερος ἀπό σενα· διότι ἔχω ἀγροὺς πολλούς, ἐνῷ ἐσὺ βασανίζεσαι ἀπὸ τὴν πεῖνα". Ἄλλος λέει "ἐγὼ εἶμαι ὕπατος". Ἄλλος "ἐγὼ ἐπίτροπος". Ἄλλος "ἐγὼ ἔχω πυκνὰ σγουρὰ μαλλιά". Ἕνα ἄλογο, ὅμως, δὲν λέει σὲ ἕνα ἄλλο ἄλογο ὅτι "εἶμαι καλλίτερο ἀπό σενα, ἐπειδὴ ἔχω πολλὰ χλωρὰ χόρτα καὶ κριθάρι πολὺ καὶ τὰ χαλινάρια μου εἶναι χρυσὰ καὶ τὰ στρωσίδια στὴν πλάτη μου παρδαλά", ἀλλὰ ὅτι "εἶμαι πιὸ γρήγορο ἀπό σενα". Καὶ κάθε ζῷο εἶναι καλλίτερο ἢ χειρότερο ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς του ἀρετῆς ἢ ἀνικανότητος. Ἄρα γέ, λοιπόν, μόνον ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει ἀρετή, ἀλλὰ πρέπει νὰ στρέφουμε τὴν προσοχή μας στὰ μαλλιὰ καὶ τὰ ροῦχα καὶ τοὺς παπποῦδες μας;»
(οἱ παρενθέσεις τοῦ συγγραφέως)
